Stolpersteine voor omgebrachte Rijssenaren

RIJSSEN - Ze werden geboren in Rijssen, gingen er naar school, werkten er, hadden er hun synagoge, leefden er hun leven. Tot de Tweede Wereldoorloig kwam. Vanuit Rijssen werd bijna de complete Joodse gemeenschap weggevoerd. Baby's, kinderen van de lagere school, pubers, vaders en moeders werden vermoord in de vernietigingskampen. Weinigen overleefden het.

De eind maart opgerichte Stichting Stolpersteine-Rijssen wil de herinnering aan de in de oorlog omgebrachte Rijssenaren levend houden. "Het doel is een kleine gedenksteen aan te brengen ter nagedachtenis aan de Rijssense slachtoffers van het naziregime", legt voorzitter Arnold te Wierik uit. Namens Rotaryclub Rijssen Regge Regio nam hij samen met Jenny ter Maat het initiatief voor de oprichting van de Stichting Stolpersteine-Rijssen.

Stolpersteine
De stichting neemt deel aan het kunstproject Stolpersteine van Gunter Demnig. Demnig brengt gedenktekens aan op het trottoir voor de huizen van mensen die door de nazi's gedeporteerd en vermoord zijn. Deze Stolpersteine (letterlijk 'struikelstenen') herinneren onder andere aan vermoorde Joden, Sinti en Roma en politieke gevangenen. "Voor die mensen, waarvoor geen graf is", benadrukt Aly Spanjar. De vader en broer van haar overleden man Leo, vader David Spanjar, 43 jaar en de 16-jarige Sallo, werden omgebracht in Wöbbelin in Duitsland. Ook verzetsman Willem Meenks overleed in dat concentratiekamp. Hun namen en hun verhalen terugbrengen naar de buurt waar ze woonden, de geschiedenis van de buurt zichtbaar maken, dat is het doel van de stichting. Naar onder andere de Walstraat, Haarstraat, Elsenerstraat, Wierdensestraat en Rozengaarde.

Het plan
De steentjes worden gelegd in gemeentegrond. De stichting gaat daarvoor een aanvraag indienen bij de gemeente Rijssen-Holten. "De steentjes worden niet zomaar gelegd. Er wordt, voor zover mogelijk, eerst contact gezocht met familieleden en nabestaanden. De geschiedenis van het slachtoffer moet duidelijk zijn. Er zijn nabestaanden die moeite hebben met het leggen van herdenkingssteentjes voor hun familie. En dat respecteren wij natuurlijk", aldus Te Wierik.

Educatie
Belangrijk naast het levend houden van de herinnering is het vertellen van deze verhalen aan de jeugd. "Samen met alle scholen in Rijssen willen we overleggen hoe dat het beste vorm gegeven kan worden. Bijvoorbeeld door lesbrieven of andere educatieve programma's. Leerlingen van De Salto zijn bijvoorbeeld al jarenlang betrokken bij de herdenking op de Joodse begraafplaats." Voor het leggen van de steentjes is geld nodig. Dit komt hopelijk dankzij sponsoring bijeen om zo deze inwoners te herinneren.