Column: Um tóch

Seend det Gerrit van de Tute museumdirecteur is van de Riessense Oudheidkamer gebúúrt der wat. Dat is mear good ook want der geet nen fossen van oons gemeenskopsgeeld hen en doar mag dan ook wat tegenaower stoan.

De Tute en consorten prebeert verskilnde doelgroepen noar 'n Oosterhof te kriegen en det lukket ook. Kortens hadden ze professor Herman Pleij oet-eneudigd woerbiej het gung oawer hoe stoark ne identiteit is, hoe at het koomp det sommige proveencies niks an eure identiteit doot en aanderen juust wál. Woerumme bloaze viej as Oosterlingen meender van oons of as de leu áchter 'n Iessel. Heel interessant allemoals en Pleij kon het ook nog mooi brengen. Oaweriessel bevuurbeeld hef bevuurbeeld ginne stoarke identiteit. Ja, wát is Oaweriessel fealijk? A'j noar Freesland en Limburg kiekt, doar zeent de leu greuts op eur proveencie. Det hef vuural met historie te maken. In de tied van de Hanzesteaden ontwikkelen zich vuural an gröttere rivieren belangrieke steaden dee at economisch onofhaankelijk warn. Kiekt mear noar Kaampen, Zwolle, Deamter, Zutphen en Doesburg. En wat hej dan te maken met dee aormoodzeeiers wieterop in de proveencie zoas de Twentenaren. Mear Tweantenaren warn netuurlijk nit gek en kregen eure identiteit en saamheurigheaid wierumme op het momeant det de textiel op köm. De textielbaronnen hulpen mekaander en de oarbeaiders lusteren der wal noa en det veroorzaken op ene of aandere menere een gemeenskopsgeveul. De stoarkste collectieve mentaliteit zee-j bevuurbeeld biej FC Tweante. Het lik det heel Tweante wat héf met dee foebalclub. Neamp nit weg det Tweantenaren de katte oet 'n boom kiekt, zich wat meenderweardig opstelt ten opzicht van de leu oet 't Westen. Pleij tröf det bevuurbeeld ook aaltied an biej de neefjes en nichtjes oet Wierden. Zelf woonden Pleij in 't Gooi en doar konnen ze wal met 'n moond. En at ze dan mangs verskel hadden, of woennear het debat zik toospitsen en der froai met weurde ebekket weur en Herman Pleij dan vreug – mear woerumme doo-j det, dan kom doar aaltied het 'um tóch' um 'n hook hen. In het Meertens woordenbook wordt det 'um tóch' as volgt umskreewn: "Wanneer naar de reden van iets gevraagd wordt en men die niet wil of kan zeggen werd er vroeger vaak 'um tóch' geantwoordt. Iej heurt het helaas nit heel völle mear, of det non koomp umdet de Tweantenaren zich heanig an better ontwikkeld hebt en fesoenlijk van zik of koant bekken, ik weet het nit. Toch is det 'um tóch' springleawend. Gröttere bedriewen maakt mangs keuzes dee at gin meanske begrip. Biej andeelhoolders vergaderingen wordt dan mangs pittige vroagen steeld. At het management der dan nit oetkomt heu-j heel vake: "We hebben andere keuzes gemaakt." Ze hebt gin fesoenlijk antwoord op vake de domste vuurstellen. Geewt 'r mear eens acht op hoe vake a'j det heurt. Woerumme??

Um tóch

Gerard Voortman