Column: Intelligent of klook

Viej hooldt van discrimineren: dee Ambonnezen, dee Turken, in 'n oorlog waren het dee Moffen, later dee Poolse vrachwagenchauffeurs, dee Fienen (oet Riessen, wee'j wal) dee blikrieken en dee domme leu woer nog gebrek an keump. Op schole ha'j het ook: ooit snotterden nen brugklasser dat-e op het fietspad richting schole vieftig meter achter mos blieven biej de möage, en vake gebuurden het dat ze biej 't kwetsbaarste jeunken of meaken de fietstaske (dee ha'j destieds nog) van 'n bagagedreager oftrapten, de taske eusteböawten hoolden dat alns op 't fietspad völ. En een team oetkiezen biej gemmestiek. Lachen as nen bangschijterd nit in het klimrek dorf. Rechtevoort is d'r nog aait nen apenrots woer de slimsten deankt dat ze 't heugste stoat. De slimste mens, met 'n neuze vuuran. De loezenoolders dee duurdramt dat öar keend 't beste en 't slimste is van allemoale. Universiteit, dat woord leart zukke wichter 't eerste stotteren as ze nog in dat metgröaikeendertripptrappsteulken (mooi woord vuur galgje) zit. Doar helpt gin Citotoetsen an, de schoolmeaster hef 't glad mis, 't reagent biejlessen, het mut en het zal. VMBO is in dee weareld 't stomste wa'j köant bedeanken. Doar helpet gin eerste priezen an vuur lasken of metaalbewerking, het is in de ogen van zukke leu het leste wat 'n duwel edretten hef.

Iederene wör doarin met eslept. Iej harren ook ech verdretige oolders, as öar keend nit wól learen of ech nit better kon. En zo ha'j de indeling lyceum, hbs, gymnasium, havo, mavo en ambachtskole en huishoudschole. In dee volgorde zeent ze ook op ericht in Riessen: Ter Horst wol al in 1850 ne heugere opleiding in Riessen hebben, now mossen zinne zöns noar Deamter. Later wör dat Almelo. In Riessen ha'j al wal ne huishoudschole vuur de meaks dee biej 'n Stoom woarkten, Ne ulo was d'r al in 1929. Pas in de joaren '50 köm d'r ne echte Ambachtsschole, as vervanging van de oawndschole van measter Iwema. En nog later köm d'r ne huishoudschole, in 1956.

Woer de beste universiteit te veenden is?

Nemt ees de fietse en jaangt oawer de bedrijventerreinen, vroagt wee doar de baas is met wavonne opleiding. Heel völle topfunctionarissen begunnen op de ambachtsschole of huishoudschole. Iej wilt ook nit weten woevölle leu oeteindelijk de universiteit haalden via lbo, mavo havo gymnasium en zo verdan.

Intelligentie is gen garantie vuur succes. In 't plat he'j een mooi woord vuur wa'j éch neurig hebt: klookigheaid. Met -as het efkes kan - doarnöast datgennige wa'j in 'n Bibel veendt: doot 'n aander nit an wa'j zelf ook nit geane wilt metmaken. En non iej wier…

Gerrit Kraa