Orgels in Rijssen (8): orgelgegorgel

RIJSSEN - Voor we de reeks over Rijssense kerkorgels vervolgen nog even dit: het kerkorgel is weer wat meer “booming”. Overal duikt het orgel op in de publiciteit, mede dank zij de podcasterij op YouTube of via NPO 4.

In “Bach van de dag” kregen de orgelwerken van Bach aandacht, en in “Alle registers open” trekt Elsbeth Grutteke voor de EO langs diverse orgels in Nederland en in de eerste twee afleveringen ontmoet zij de organiste Willeke Smits in Leiden en Gert Bierling in Rotterdam. En in de podcast “Voor het orgel de kerk in” (ook NPO 4) reizen Sander en Matthias voor de AVRO-Tros ook al het hele land door om een reeks van orgels met hun organisten te ontmoeten.

Schoonmoeders
Bijna oneindig zijn de mogelijkheden om via YouTube naar orgelstukken te luisteren. Nu concerten door de corona taboe geworden zijn, presenteert zich een stoet van organisten via YouTube. Gert van Hoef is er een populair voorbeeld van. Hij maakte al als een van eersten gebruik van de beamer om niet alleen te luisteren naar zijn vertolkingen maar het ook zichtbaar te maken. Zijn vrouw staat hem glimlachend terzijde. Een ideale schoonzoon voor romantisch ingestelde schoonmoeders.

Oerwoud
Uitgerekend Deventer heeft een tweetal prachtige video’s opgeleverd, vrij te bekijken via internet. Prachtig is de opzet van de video “Een oerwoud van pijpen” (even googelen) in verband met de ingebruikneming van het grondig gerestaureerde orgel in de Deventer Broederenkerk. Het begint met een stoet 19e eeuws-geklede kerkgangers. Ze spelen het moment na, dat in 1868 het orgel van de Duitse orgelbouwer Ibach in gebruik werd genomen. Toen de neo-barokke mode heerste (pakweg 1950) is in Almelo zo’n mooi Ibach-orgel op de schroothoop beland: het was niet meer van deze tijd, aldus de toch wat arrogante landelijke adviseur, ondanks verontwaardigd tegensputteren van de stadsorganist Brilman. In Deventer werd de restauratie grootscheeps aangepakt. Beslist kijken! Sinds 2014 is het weer een tierelierend orgel.

Voorzijde
Een andere video is van het orgel in de Lebuïnus: zoeken naar: “Lebuïnuskerk/ restauratie/ Holtgräveorgel/ Deventer, deel 1 én deel 2.” Deventer, de Lebuïnus, ooit begon het met een houten kapelletje, dat Lebuïnus er gebouwd had, afgebrand door hardhorende of hardleerse Germanen, die liever vasthielden aan hún voorzijde leer. Lebuïnus, die ook in Rijssen het evangelie verkondigde. Het heeft uiteindelijk een stad met een indrukwekkend aantal kerken opgeleverd…

Indruk
De Lebuïnus, ooit maakte ik daar in de ijskoude kerk kennis met de uitvoering van de Mattheüs-Passion. De dirigent, Arie van Opstal, was er ook de organist. De uitvoering maakte een diepe indruk, op ons achterste en op ons gemoed. Het orgel aldaar is in alle glorie hersteld, de video’s laten prachtige voorbeelden van groot vakmanschap zien, alleen al op het gebied van houtbewerking. Kijken en luisteren!

Gerrit Kraa