Afbeelding
Foto: Gerrit Kraa

Column: Growe

Algemeen

Ne growe is ’n angriepend vuurval. Dat is zo en blif zo en dat was al heel lange zo. Het verschil is dat rechtevoort de leu éen telefoontje noar nen begrafenisondernemmer hoowt te plegen en iej hoowt noars lenger achteran. Of het mut de gaank noar de schuldhulpverlening wean, umda’j nit harn verwocht dat de rekkening zo deur oetvöl….

Vroger was ne growe helendal ne zake van de noabers. De nöagste noabers begunn met het zetn van fleenk wat koffie. De veansters gungn too, de klokke wör stille ezat, ze höngn nen dook vuur ’t spegel, of harn nog wier aandere gebroekn, van plaatste tot plaatse verschilnd. Een belangriek oonderdeel was de handmatige post-nl: de familie gaf de adressen op van leu dee bod mosn kriengn, en de noabers maaktn doarvan breefkes met logistiek verantwoorde routes en dee gungn in ne pette. Op de delle treukn dan de noabers een breefke en dan mossen ze op ’n trad um de leu an te zengn dat Wilm van Getjan van Mans-Dieks oet Reggelo oet de tied was. Nit allenig in de eengn plaatse, ook wied in ’n umtrek. ‘t Kostn zo nen heeln dag, loopnd van ’t ene erve noar ’t aandere. Teengn ettenstied moch iej oe nit allenig dale smietn vuur ne komme koffie én nen borl, mer mog iej ook anschikn en oet de pot met etn. A’j thoes kömn wa’j ‘in kennelijke staat’, en mos iej dreks noar ’t huuske um doarnoa in de berrestea biej te komn.

Een doeltreffend systeem, mer dan kon het gebuurn dat good én kwoad met mekoar te maakn kreengn.

Nemt dat berich oet de Twentsche Courant van 1858: “Rijssen, 9 Jan. Het schijnt, dat sedert eenige tijd sommige personen eene nieuwe uitvinding gedaan hebben, om een ware maaltijd te bekomen, namelijk: (en dan kort ik het ietwat in) d’r köm nen anzegger biej twee hoesgezinnen, um an te zengn dat nen eum oet Bornerbrook oet de tied was, en dat de familie dan en dan verwoch wör vuur de growe. ’n Anzegger moch goan zitn, zodat “hij zich aan eenen warmen maaltijd tegoed deed,” de beaide femilies gungn op de growe op an, en kömn d’r toen pas achter dat “de doodgezegde reeds in den vroegen morgen aan den pappot zat, en zoo gezond was als een visch”. Het zelfde geval göal ook vuur nen boer oet Wierden, “alsmede een derde geval te dezer stede, welks dood gold een kastelein uit Almelo. Het ware te wenschen, dat de brenger van zulke treurige en onaangename tijdingen spoedig in handen der justitie geraakten”. En dan schrif Rutger Bregman ook nog een book met de titel: ‘De meeste mensen deugen’…

Gerrit Kraa

Afbeelding
Nú is het moment om te winkelen bij Van Dal mannenmode in Rijssen 13 uur geleden
Bart bezoekt regelmatig zijn ouderlijk huis en vrienden in Holten (eigen foto).
Bart Vermeulen reizende ster in artiestenland 15 uur geleden
Vlnr: Dick Keizer, Henk Plas, Gerrit Koster, Herman van den Belt, Wim Janssen.
Noordermannenkoor zet jubilarissen in het zonnetje 21 uur geleden
Met elkaar netwerken en genieten van een drankje, kaas en worst. Kijk voor meer foto's op hartvanrijssen.nl
Netwerken met kaas en worst 21 uur geleden
Philip Dröge is historicus, columnist en journalist.
Philip Dröge over een vergeten stukje van de Nederlandse taal 23 uur geleden
Afbeelding
Koffie en Klets in De Bron in Enter 27 mrt, 08:06
Afbeelding
De Welle sluit sportinstuif-seizoen af met springfestijn 26 mrt, 17:58
Afbeelding
Informatieve fietstocht over de bevrijding Holten-Haarle 26 mrt, 14:12