Column: Brödjes vuur de kop

Zo a’j misskien wal helemoal nit weett heb ik wat met Ierland. Roew landskap, prachtige muziek, feinen beer en et vreandelikste volk van de wearld. Non hebt dee Ieren zo’n dik accent da’j ze met oew skoolengels al hoaste neet verstoat. Bie wat Ieren geet et zelfs zo wied dat ze grammatikale fouten maakt. Of in ieder geval, dinge anders zegt as wat wiej op de skole leart. Mer as et iederene dut, maakt et neet oet ja. 

Doarumme valt ons accent ook pas op as wiej boeten Twente komt. Dan kö’j oe ofvroagen en dat do ik dus, woer as dat vandan kump, dat zwoare accent. Net as dat wiej in ons Hollands een dik accent hebt duur onze Nedersaksische wörtel, zit der bie de Ieren ook ne andere sproake bie achter. Et Keltisch. En dat stekt zo krang in mekoar dat zee vanoet dee sproake last hebt met Engelse grammatiek. Heel völle Ieren könt zelf gin Keltisch mear, mer hebt nog wal altied dat dikke Keltische accent. Zee’j al een patroon?

Völle leu kriegt mer neet in ‘n kop dat Iers neet zo mer ‘verwrungen Engels’ is. Een betten zo as et egenwieze Nederlandse volk (en de Nedersaksen zelf!) nog altied meant dat Nedersaksisch mer gewoon halfbakken Nederlands is. Mer a’j der oe in verdeept, kö’j neet anders as töt de slotsomme kommen dat Iers en Engels eaven wied oet mekander ligt as Plat en Russisch. Engels, Duuts, Nederlands, Nedersaksisch zint allemoal mear van etzelfde. Iej begint met et onderwoarp, dan wat dat dut, en dan wat der gemak of last van hef: ‘Den jongen les een book’. Keltisch neet. Dat begint eerst met wat et dut. Leann an buachaill leabhar. ‘Les den jongen book’. Een woord vuur ‘hebben’ kent ze neet. ‘Ik hebbe wichter’ = tá páistí agam: zint wichter bie-mie.

En de lieste met gekke dinge is nog völle länger. Iers steet oaveral bie op de brödjes. Plaatsnaams (dee zint ook van oorspronk Iers, et zol van de gekke wean as dat der NEET opstund), stroatnaams, et gemeentehoes, et station, op treinen en bussen. Toeristen skeett der de smartphone-galerieje met vol: ‘Wat biezunder toch hè, zonne mooie egene sproake. Mooi dat ze der zo greuts op zint!‘

In Riessen he’w ook de oorspronkelike plaatsnaam bie op de brö- oh nee, wocht eaven. Hier mut ze doar heel meuilik oaver doon en allens is lastig lastig. Want stelt oe vuur da’j Nedersaksisch bie op de brödjes zollenzetten in disse officieel tweetalig Nedersaksisch-Nederlandse gemeente. Wat mut de toeristen wal neet denken? Wat! Wat mut de Neder-saksische leu wal nit denken?

Martin ter Denge