Ruim 220 Rijssenaren vochten in Indië
AlgemeenRIJSSEN - Ruim 220 jonge mannen uit Rijssen gingen naar Nederlands-Indië om daar te vechten. Wim Vlogtman schreef een overzichtsartikel in de nieuwste Havezate Kroniek.
Dit jaar is het 70 jaar geleden dat Nederland militairen stuurde naar Nederlands-Indië om daar de orde te herstellen. De Nederlandse kolonie was in de Tweede Wereldoorlog onder de voet gelopen door de Japanse bezetter.
Na de val van Japan, was Nederland van plan om het bewind in de Gordel van Smaragd weer terug te nemen. Dat werd in eerste aanzet bemoeilijkt door de Indonesische onafhankelijkheidsstrijders die het Nederlandse koloniale bewind niet weer terug wilden.
Politionele acties
Door het inzetten van militairen werden zogenaamde politionele acties gehouden. Daarbij waren enkele honderden Rijssense jongens betrokken. in zijn overzichtsartikel beschrijft Vlogtman de achtergronden van deze Rijssense jongelui die direct na de oorlogsjaren in eigen land, per schip naar de Oost vertrokken. “220 jongens, voor een plaats als Rijssen waren dat er heel veel”, aldus Vlogtman.
“Het waren gewone dienstplichtige jongens. Enkele vrijwilligers uitgezonderd.” Volgens Vlogtman werden de dienstplichtigen zo maar uit hun werk of studie weggerukt. In zijn eigen beheerste stijl beschrijft Vlogtman hoe ze dat beleefden, wat het deed met het Rijssense thuisfront en hoe het contact daarmee werd onderhouden tijdens de jaren die doorbrachten in den vreemde.
Bittere teleurstelling
Vlogtman beschrijft verder hoe de Rijssenaren weer terugkeerden in hun woonplaats. “Voor de meeste jongens die terugkwamen wachtte een bittere teleurstelling. Voor hen was, in de meeste gevallen, geen plaats meer in de Nederlandse samenleving. Het merendeel kwam moeilijk weer aan de slag. Dit leidde vaak tot frustratie. Ze misten een aantal jaren scholing en ervaring. Hun plaatsen waren veelal ingenomen door anderen. Wel was er van regeringswege de verplichting een werknemer na zijn dienst in Indië weer aan te nemen, maar in de praktijk kwam daar weinig van terecht”, zegt Vlogtman die ook beschrijft hoe de soldaten in Rijssen terugkwamen. “Het waren moeilijke jaren geweest, drie jaar lang in een vreemd land na een lange bootreis. Daarna voor veel jongens zware gevechten, met een vaak onzichtbare vijand.” Volgens Vlogtman was het daardoor moeilijk om in Nederland weer een geregeld bestaan te vinden. “Je kwam vanuit de Indische cultuur weer terecht in de Hollandse samenleving met gekookte aardappelen en boontjes.” Maar de Rijssense zonen werden in hun woonplaats toch met open armen ontvangen. Er was in Rijssen ook waardering voor wat ze gedaan hadden, ook al heeft het wel enige tijd gekost voordat er zichtbare blijken daarvan verschenen.
Laan Oud-Indiëgangers
Op initiatief van oud-verzetsman en oud-Indiëganger Roelf Wolterink werd in plan Veeneslagen een straat vernoemd naar de Indiësoldaten: de Laan Oud-Indiëgangers. Ook kwam naast een oorlogsmonument een marmeren herdenkingsplaat voor de gesneuvelde kameraden in Indië.
In de nieuwste Kroniek schrijft Gerrit Kraa over de school in Notter. Jan Smalbrugge vervolgt zijn serie over het monument in de Schildkerk voor Frederica van Ittersum. In de rubriek van het Brandweermuseum gaat het over oprichter Dirk Vlot. Jan ter Harmsel dichtte een origineel stroatversje over ‘n Hoognpad. Bart-Jan van Kleef schrijft over de hongerwinter in Rijssen.
Nieuwste Havezate Kroniek
De Havezate Kroniek is te koop in de Rijssense boekhandels en op het museum. De Kroniek komt 4 keer per jaar uit en is gratis voor vrienden van het Rijssens Museum. Wie nu vriend wordt voor minimaal 25 euro per jaar betaalt pas in 2022: vrienden@rijssensmuseum.nl
Tekst: Gerrit Dannenberg
