Platte column: woorden doen ertoe

Nen hoop leu kent de wöarde van ‘t Feijenoordclubversje: “Geen woorden maar daden!” In ’t Riessens zo’w zegn: “Nit köakeln, mer eaier legn!” Mear der is de leste tied wat an ‘t veraandern. Non zegge viej juust: “Woorden doen ertoe.” Ik mur doar de leste tied vake an deankn. Wöarde köant inderdaad zear doon. Dät wusse viej natuurlijk al lange. Toch he’w al dee tied pal estoan vuur het vrieje woord. Voltaire zea: “Ik verafschuw wat u zegt, maar ik zal uw recht om het te zeggen met mijn leven verdedigen.” Pim Fortuyn hef oons dät indertied ook nog eawn helpen onthooldn. Hee betaaln der zelfs de heugste pries vuur. Het vrieje woord bit zikzelf in een start. 

Der zeent al beuker in de verkoop met woordrichtlienen vuur de culturele sector. Kortens ha’k in Zwolle nen workshop biej het Historisch Centrum Overijssel (HCO), wat non Collectie Overijssel het. Het gong oawer oons slavernijverleedn en fout taalgebroek in musea. Oetkomst: nen heeln hoop wöarde zeent fout ewördn zo äs: Zwarte Piet, neger, blaank en slaaf. ’t Gong nog nen stap vearder, want ook het woord “bediende” ko’j better nit mear gebroekn. Bediende zol een verhullend woord vuur “slaaf” wean.

Het is woar: der zeent wöarde dee onaangenaam andoot. Kortens op een jubileum-oawnd van ’n Kreenk vuur de Twentse Sproake in Deelden har oold-VVD-kamerlid Gertjan Oplaat oet Moarkel het oawer de tegenstelling “fienen en roomsen”. A’j doar geveulig vuur zeent kan dät roomsen en fienen raken. Mear iej munn de wöarde wal in zin verbaand opvatten. Aanders komme viej al heel gaauw trechte in ne dreksoppe woer ’t eande van vot is. Wat wille viej verbeedn? A’j een woord oet ziene woord-umgewing haalt, kan alns ne hele foute lading kriegn. Langs een visviever in de Venneslagen hef de gemeente een bord too-ezat: “Nachtvissen verboden.” Nachtvissen?! Zeent ‘r ook dagvissen? Iej hebt jums oawndleu, dagjesmensen, zondagsrieders, moandagauto’s, moandverbaand, scheurkalenders en zakagenda’s. Wee zal zonne gevoarlijke taalgebroeksanwiezing opstellen en wee wieze viej dan as taalpolitie um toozicht te hoolden en bekuringn oet te deeln.

Iej köant deankn: ach, wat kan ’t miej allemoal skeln. Toch krie’j automatisch al een soort antenne den oe woarschowt dät iets fealijk neet mear kan. Ik vreuge in mien onscheuld an ene: “Wee’j hoe Alzheimer van vuurnaam het?” Netuurlijk wus’e dat neet. Woerop ik heel fout zea: “Kiek, doar begeent ‘t met!”

Gerrit Dannenberg