Pelmolen bij top 4 voor snelle reparatie
RIJSSEN – De Pelmolen Ter Horst staat bij de top 4 van molens die het eerst in aanmerking komen voor nieuwe wieken die door het rijk worden bekostigd.
De Pelmolen staat al geruime stil vanwege een landelijk voorkomende constructiefout in de koppeling waaraan de wieken zijn bevestigd. Toen de fout werk ontdekt werd aan 48 molens door het hele land een draaiverbod opgelegd. Vier molens, waaronder de Pelmolen, worden nu met voorrang behandeld. De herstelwerkzaamheden zullen na de bouwvakvakantie worden uitgevoerd in combinatie met het vervangen van de omloop.
Roedes
In het verleden is bij het herstel van de wieken gekozen voor een koppeling waarin vier afzonderlijke wiekenroedes werden bevestigd. Nu de koppeling onbetrouwbaar is gebleken, heeft het bestuur van de Stichting Pelmolen Ter Horst niet gekozen voor een verstevigde koppeling, maar voor vier compleet nieuwe wieken die uit twee nieuwe, doorlopende roedes zullen worden bevestigd.
Rijksoverheid
De rijksoverheid heeft zich garant gesteld voor de herstelkosten, omdat het rijk in eerste instantie ook akkoord gegaan is met wiekenkoppeling die naderhand niet veilig bleek te zijn. Landelijk is er het herstel van de wieken ruim 70 miljoen euro gemoeid.
Industriemolen
De Pelmolen staat aan de Regge en is een achtkantige stellingmolen op schuur. Jan ter Horst bouwde in 1752 de molen en het werd een van de drie belangrijkste industriemolens van Twente. Op de begane grond in de olieslagerij maakten de molenaars olie van kool- en lijnzaad. Bij gunstige harde wind maakten ze op de derde verdieping in de pellerij gort van gerst. De molen ligt gunstig aan de rivier de Regge en vroeger ook aan het doorgaande karrenpad. Daardoor kon de Pelmolen producten leveren aan heel Oost-Nederland zelfs tot in Groningen toe.
Nazaten Ter Horst
In 1913 werd de productie stilgelegd. Een van de nazaten, Hein ter Horst, richtte in 1973 de Stichting Pelmolen Ter Horst op. De molen werd volledig gerestaureerd en ging op 16 oktober 1975 weer open voor publiek. Twente, maar ook Nederland, is weer een unieke industriemolen rijker. Het stichtingsbestuur heeft momenteel vijf leden waaronder twee nazaten van Ter Horst. De molenaars, ondersteund door de vele vrijwillige molenaars, onderhouden en werken met de molen.
Geur
Bij gunstige wind kan de olieslagerij volop in werking worden gezien. Het productieproces is van dichtbij mee te maken. Windkracht laat tandwielen draaien om olie met hoge druk uit lijnzaad te slaan. De geur van warm lijnzaad is bij binnenkomst al een belevenis die pas in het najaar weer kan worden genoten.