Gerrit Kraa
Lachen is gezoond
Humor spölt ne belangrieke rolle in oons leaven. Met ne grappe kö'j mangs ne gespannen situatie ontladen. Iej köant d'r het spil met opvrolijken. Iej köant as zeander de ontvangers loaten schateren, giebelen of zachtjes snoeven. Iej köant ook oezelf votstoppen achter 'n skeeld van humor. Het kan ook geburen da''j aandermans kennebakken van kluur zeet verscheten, as de grappe verkeerd vaalt. Of nog slimmer: iej köant ofkurend gegrom incasseren. Iej köant ne grappe zó lanceren dat de köppe van de luusteraars achteroawer vleengt en het hele ief begeent te skodden. Mangs hef 'n zeander succes, mangs mut-e depe duur het stoefsel.
Grappen zeent d'r in gradaties. Iej hebt roewe bakken. Dee schriejve viej hier dus nit op. Iej hebt bizarre moppen. Mangs zeent ze ook nog veroolderd. Nemt dissen: in de supermarkt leg nen klaanten ne rolle Mentos op 'n loopbaand. Het meaken achter de kassa scant en zeg: "dat is dan 3 euro 50." Zeg 'n klaanten: "dree euro vieftig? Dat besteet nit." Het meaken haalt de rolle Mentos vanniessen langs 'n scanner en zeg: "wisse, 't is earlke 3 euro 50." 'n Klaanten zeg hellig: "stekt 'm dan mear in oew achterwoark." "Dat zal nit goan," zeg het wich, "doar zit al ne rolle beschuten van 6 euro 87."
Vroage: is dissen bak onfetsoenlijk? Geestig. Flauw? Bizar? Zo oold as de weg noar Rome?
't Is slim as de tooheurder biej dissen bak onneuzel kik en "ik begriepe um nit" zeg. Ne grappe oetleggen is ne grappe kothowwen en dan vaalt de humor vuur de groond en steet 'n verteller vuur Jan Doedel.
Ne grappe kan ontoarden in nen loompen bak, en dan kö'j een misverstaand kriegen. Dan is het nen platten bak. Huuj efkes, plat en plat is nit allees! In 't ene geval is het ordinair, in 't aandere geval is plat een aander woord vuur modersproake. 'n Enen platten bak mut dreks noar 'n mothoop, en den aandere platten bak is in 't dialect en dan kan het nog alle kaanten op.
Tukkers hooldt van dreuge humor. D'r köm van 't zommer nen toerist in ne Tweantse koarke. Hee keek um zik hen en zea, depe oonder 'n indruk van al dee leu: "Is het hier altijd zo vol?" Nen boer, den nöast um zat, haalden de skoolders op en zea: "Nee, allenig 's zöandeangs…."
Nen tip: organiseert ees nen oawnd met wat leu en vertelt umstebuurten ne grappe, nen bak, ne anecdote of 'n verhaal. En analyseert doarvan ees de humor, de ironie, 't sarcasme, 't cynisme, 't geschater, of 't gegrinnik. Kan óok wean dat de leu opstoat en "aju!" zengt en da'j ze nooit wier zeet. Zelfs dan vaalt d'r misschien nog wal wat te lachen. Mear dan he'j allenig oezelf as publiek…