Martin ter Denge
KIEK
'n Kameleon is een wonderlik deerke. Nit enkel umdat he zikzelf wonnear um dat oetkump een ander kluur buis an kan trekken, mer ook umdat he zinne ogen lös van mekoar rond kan dreeien. Hee kan dus alle kanten tegelieke bekieken. En der nog sukela van maken ook. Makkelik as der een lekker vleeghäpken meanen onopvallend achter um langs te sleifen.
Et blikveld van een menske is honderdveertig groad breed en tachtig groad hoge. Doar kön iej mooi nen ende met van oe ofkieken, zol iej zeggen. Mer eagenlik zee iej dus steeds 220 bie 280 groad boaven, onder en achter oe NIT. En middenvuur zit oe 'n kökkerd ook nog in de weg. Wodöanig as iej 'n kop ook dreeit, iej köant nooit allens tegelieke zeen. Um toch fatsoenlik van de stea te kommen, ontholdet wiej wat wiej links en rechts metpikt. Zo plakket wiej in 'n kop automagisch de plaatjes an mekoar töt ons vaste wearldbeeld. Mer helemoal wisse kön iej nooit wean of et der allemoal nog wal is zogauw as iej ne andere kante oet kiekt. Doar goat wiej dan vuur et gemak mer vanoet. Walbekekken fantaseert wiej ons ne slag in de rondte.
Nog meuier, vuur een groot deel van den dag hebt wiej de ogen too. In duursnede mut volgröaide leu ongevear zeuven uur op nen dag sloapen. Jongeleu nog mear. As iej dan rekkent dat de duursnede leavensverwachting in Nederland 81 joar is, versnorket wiej doarvan dus minstens 20 joar.
Mer et wörd nog slimmer. Um te zorgen at onze ogen in de wakkere tied nit verskrompelt, kniept wiej ze twee-en-twentig moal de minute dichte. Dat ogengeknipperte doert iedere keer 0,4 sekonde. Zonder at wiej et vernemt, mist wiej bie mekoar dus iedere minute zowat negen sekonden een stukken oet 'n film. Op eteld 2,3 uur op nen dag zeet wiej helemoal niks, boavenop de zeuven sloapuren. Duurberekkend hebt wiej dus acht plus twentig joar van ons leaven de luke too, a'w et magt metmaken. En as wiej ze lös hebt, zit wiej vake ook nog tusken veer muren.
En dan nog zint der leu dee meant better te weten wo as de wearld in mekoar stekt. Dat öaren blik et beste is. En dan heb iej ook nog dee nit anders WILT zeen. Of dee nit boeten öare vaste kringske dörft te kieken en dat met völle kabaal kenboar maakt. Een mooi Jamaikaans sprekwoord zegt: wiej hebt twee oren en mer enen mond. Minder kwaken, mear lusteren. Dan goa iej misskien anders kieken.