Martin ter Denge
Fransk
Weeklacht en ellende! Wiej wordt oaverspeuld duur Engels! Hef Sillicon Valley wier nen niejen gadget? Wiej doot al geheels gin möaite mear um der zelf wat vuur te verzinnen. Verdan mear smiet onze egene jonge möage met kreten as fix, chill, omg, en high-class. Op et vuurblad van ne duursnee glossy kön iej de inheemse wöörde op ene hande tellen.
Toch wörd et gin Engels, gin Chinees en nee, ook gin Arabisch. Fransk wörd de globale sproake. Tenminsten, as wiej 'n Fransken baasman Macron en cochons consorten geleuven magt. Den stund dat vanear breedsproakig te verklassineren in et Afrikaanske Burkina Faso, ene van de völle olde Franske goldmienen kolonies.
In Macrons verhaalken zit nog wat in ook nog: In half Afrika is Fransk nog altied de nationaalsproake. As Afrika de kommende joaren flink anjongt, komt der heel wat gorgelaars bie. Doar zit de Fransken nog altied strak boavenop. Stiekem hebt dee slakkenetters in ons Plat in et verleden ook al heel wat in ebracht. Wat ducht oe van et woord krante (courant), kleur (couleur), akkederen (accorder), of et oh zo typisch Twentse poelepetaten (poule-pintade)? Ene oet Holland hef es onderzöcht dat der wal eens zovölle Franske as Engelse wöörde in onze sproaken zit. Heur iej gin menske oaver.
Toch mu'w dee Fransken wat noageven: ze hebt ambitie. Köant wiej as platsprekkers nog wat van learen. Bie ons oaverheerst ne faalangstige holding: oaver een poar joar is et vort, dus ik do niks gin möaite. Nee slappeling, as iej dat wál zollen doon, was der niks an de hande. Of van dee leu dee zegt: "Wiej doot gin Plat met de kinder, want ze mut good Hollands learen." Da's etzelfde as zeggen dat oewe kinder nit magt zwemmen, umdat ze vootballer mut worden. As ne andere sproake dan zo slecht is vuur et Hollands, dan zollen wiej der ook alle Duutse, Engelse (en Franske!) lessen achterhen mutten doon.
Nog iets wat wiej van de Fransken köant learen: ze zint der bloodserieus met. Wiej nit. Bie ons komt der enkel dommige plaatjes en onbenullige oetsproaken vuurbie. Brekken zoepen en op de proeme kroepen, heheheh! Of genöal dat et vroger achter 'n diek allemoal better was. terwiel as deezelvde achterumkiekers wal prinshearlik van alle moderne gemakken profiteert.
Loat wiej non ook es, net as dee Fransken, gewoon doelen opstellen. Nit achter de feiten anhobbelen, mer 'n kop oet de egene konte halen en met 'n voest op toafel houwen: oaver 50 joar zint der dubbel zovölle Platsprekkers as non. Dan he'j wat um an te woarken met 'n allen. Sowieso altied better as Fransk, of nit dan!