Nieuwe oogst
Iej hebt heel wat romans oawer het boerenleaven: Bartje, Hilde, Boerin in Frankrijk, de Oogst, Kind van het Twentse platteland, duurgoans oawer het boerenleaven zo as het wás. Ook in Tweante, ook in Senoa, woer viej vroger hoes an hoes stoete en beschuten brahcen. Biej ’n Truus, Heetland, Broens-Derk, de Hinnekens, Bleumink, de Meansinks, Hoekjen, Smeyers-Marten en Smeyers-Hanne. En an de aandere kaante van de Nijverdalseweg: de Vlee, Paalmans-Jannoa, de Smale en ‘n Pèster. De opsomming is biej lange noa nit compleet. En in De graanrepubliek van Frank Westerman geet het oawer minister Mansholt met het parool: schaalvergroting! En zo begun 't hier ook. Heetland har ’n eersten trekker, en rechtevoort he’j in Senoa nog zon dree grote boeren, de rest is geschiedenis. Nen modernen agrariër hef een totaal aander bestoan as nen boer van kort noa ’n oorlog. Det kö-j leazen in 'n boerenvakblad as ‘Nieuwe oogst’. Het wordt miej wekkelijks liefdevol an-erekt duur nen boer woer a’j rechtstreeks sublieme natuurproducten köant kopen en dan krie’j d’r vuur niks ook nog mooie verhalen biej. En dus Nieuwe Oogst. Heel nuttig um te leazen, ook as boetenstoander. Het wordt zunnekloar dat nen boer nit lenger de landman is, den noa het hoonderopvlegen nen roondgaank maakt langs schuur en stallen, langs het vee en ’t peard. De boer van vandeage an ’n dag is earder nen chemisch-laborant. Hee mut alns weten van stikstofreductie, meender eiwitten, zorgen dat ammoniak ebeunden wordt met mest. Dan mu’j d’r bacteriën biej doon (woer haal-iej dee zo gaaw vandan?) of kleai-mineralen en koolstof. Iej kriegt stikstof-opname oet de loch duur vleenderblomige gewassen te telen, en iej mut emissie-rieke mest veraanderen in emissie-oarme driete. En wus iej wat de relatie is tusken ureum en de melk? Precies. Iej köant rechtevoort nen gewasmonitorings-app kopen, dan kö-j vanachter oewn agrarischen computer alns regelen a’j vollegroondsgreunte, grös- en mais verbouwt. En as ’n boer smoarns opsteet, neamp-e zich vuur um doarmverteerbaar eaiwit (DVE) en de doarmet samenhangende essentiële aminozuren nit oet het oge te verlezen, benaamd vuur joonkvee. En stress kan de ‘trigger’ wean vuur infecties met Mannheimia haemolytica. Dan kan het melkvee compleet de kluts kwietraken. Aldus één nommer van Nieuwe Oogst.
Iej hebt boeren dee oawerweangt umme te schakelen. Dan goa-j op weg noar ‘natuurinclusieve’ landbouw. Dan kö’j met kruidenrijk grasland ‘ne win-winsituatie’ bereiken.
De boer – hij ploegde voort, mear het is wal möaizaam, nit fluitend oawer de zwatte groond. Tot-e op de rotsen vaste löp… ? Of met nen trekker een kruuspeunt blokkeert? Gin woonder dat Mansholt spiet kreeg toen-e oold was en der dagen zat.. Mear of d’r nen weg wierumme is, richting joaren vieftig…?
Gerrit Kraa