Melancholie van oude mensen
Het kan als een windvlaag zijn, een geur die mij even terug brengt naar vroeger. Het hoeft niet eens lang geleden te zijn, maar het is een vroeger dat niet terugkomt, omdat het leven voortdurend beweegt. Zo verandert mijn eettafel tussen de middag niet meer in een bont tafereel van door elkaar pratende, soms schreeuwende, dochters. Of zoals ik nooit meer aan de keukentafel bij mijn oma kan zitten, terwijl mijn vingers spelen met de draadjes van het wollen tafelkleed.
Bij melancholie is oud een relatief begrip. Ik zie het in de ogen van onze oudste dochters, wanneer ze de jongste verhalen vertellen over hun vroegste vroeger, toen zij zelf nog kleine meisjes waren. Ze vertellen Lotta ‘weet-je nog-avonturen’ uit de tijd dat zij er nog niet was. In de ogen van een jonger iemand is degene die een jaar of tien eerder geboren is, al snel oud.
Toch krijgt melancholie meer ruimte naarmate de dagen leger worden. Mijn vader schuifelt door uren van vandaag, maar in zijn hoofd zwerft hij het liefst over de zinderende heuveltoppen en uitgestrekte oerwouden van Nederlands Nieuw Guinea. Het land dat alleen nog in zijn hart en de geschiedenisboeken bestaat. Het land waar hij volwassen werd, waar hij jong en sterk was, waar het leven nog voor hem lag. Als hij in gedachten de zon weer op zijn schouders voelt branden, of diep verscholen in de bossen een kroonduif schiet voor het avondmaal, glinstert er soms een traan in zijn oog. Als hij huilt, dan huilt hij niet van verdriet. Dan huilt hij, omdat hij vroeger zo gelukkig is geweest.