Oude ambacht: molenaar Wim Broeze
RIJSSEN - Beroepsmolenaar in opleiding Wim Broeze (62), woonachtig in Markelo, is druk bezig in en rondom de Pelmolen in Rijssen. Er staat een mooie wind dus de molen draait volgens hem lekker.
Circa twee jaar geleden begon hij met deze opleiding die deels uit theorie en deels uit praktijk bestaat. Het praktijkgedeelte leert hij hier. Hij hoopt in juni het landelijke examen tot beroepsmolenaar af te leggen om daarna te blijven werken bij de Pelmolen, samen met beroepsmolenaar Alwin Schoemaker.
Weerbeeld belangrijk
“Je moet ontzettend veel weten over deze al oude ambacht maar het is heel interessant. Je krijgt gaandeweg inzicht in de techniek van de molen maar ook het onderhoudswerk en de veiligheidsaspecten zijn belangrijk. En vergeet het weerbeeld niet. Het weer bepaalt alles. Geen wind, weinig wind of zelfs teveel. Elke dag kijk ik in de lucht wat het wordt”, vertelt Broeze. Hij geeft aan dat het werk van de molenaar is: het laten draaien van de wieken door middel van de molenzeilen, te zagen, te malen, te pompen of olie te slaan. “Bij De Pelmolen gaat het dus om het laatste, de lijnzaadolie produceren. Een optimale positie ontstaat wanneer de molen recht in de wind gedraaid wordt. Dit noemen wij in vaktermen het kruien.”
Immaterieel erfgoed
Vroeger werd het beroep veelal van vader op zoon overgedragen maar dat is allemaal veranderd. “Er zijn niet veel beroepsmolenaars meer. Wel meerdere vrijwilligers, zo ook hier op de zaterdag. En de molens worden tegenwoordig draaiende gehouden vanwege het culturele erfgoed, met name dus voor de toeristen.” Het molenaarsberoep valt onder immaterieel erfgoed UNESCO. “Zelf heb ik altijd in de levensmiddelentechnologie gewerkt en ik ga wat dat betreft nu heel wat jaartjes terug in de tijd. Deze molen heeft vroeger nog dienst gedaan in de polder, circa 9000 molens totaal, om de polder droog te houden. Toen de molens niet allemaal meer nodig waren, zijn er veel afgebroken. De Pelmolen is hier weer opgebouwd.” Na de Tweede Wereldoorlog zorgden de technische en economische veranderingen ervoor dat molens tot stilstand kwamen en leek het beroep van molenaar te verdwijnen. Er zijn nu nog circa 1100 molens.
Toeristen
Broeze geeft aan dat het belangrijk is dat er mooie wandelroutes langs de molen lopen om toeristen te trekken. "Je inkomsten haal je toch het meest uit de verkoop van je producten en de rondleidingen. Er worden weleens subsidies toegekend. Gelukkig wordt De Pelmolen hier in Rijssen gekoesterd en is er een mooi samenwerkingsverband met De Zomp omdat de Regge hierlangs stroomt.”