Een in bewaring gegeven Joods tafelkleed.
Er zijn verhalen die worden verteld en die je niet meer loslaten. Verhalen waarin je als het ware wordt meegezogen. Zo ook het verhaal van Ben Lössbroek. Hij heeft de oorlog niet zelf meegemaakt, want hij werd in 1950 te Enschede geboren. Maar geregeld, o.a. wanneer er kerst werd gevierd in het gezin Lössbroek – Linderhof, vertelden zijn ouders met respect over een Oldenzaalse Joodse familie. Zijn grootouders Linderhof – van der Zande hadden in de oorlog een tafelkleed in bewaring gekregen. En dat tafelkleed was van de familie De Leeuw – Rosenberg. De familie moest van de Nazi´s op transport naar Westerbork, vader Leendert (02-07-1885), moeder Henriëtte (18-08-1885) en hun dochter Catharina Mina (01-12-1912).
Leendert de Leeuw heeft een slagerij en café in de Waagstraat te Oldenzaal. Catharina Mina is verkoopster. Eind oktober 1942 krijgen de grootouders van Ben Lössbroek het tafelkleed in bewaring van deze familie De Leeuw – Rosenberg. Begin november 1942 moeten Henriëtte en Leendert op transport naar Westerbork en worden van daaruit gedeporteerd naar Auschwitz waar ze op 5 november 1942 zijn vermoord door de Nazi's. Dochter Catharina Mina is dan ondergedoken. De toenmalige NSB-burgemeester Weustink van Oldenzaal (op 16 maart 1944 is hij ambtenaar van de burgerlijke stand bij het trouwen van zijn ouders) laat een oproep plaatsen in het Algemeen Politieblad van 24 september 1942, en verzoekt om opsporing, aanhouding en voorgeleiding van Catharina Mina de Leeuw. Later wordt zij verraden. Door een NSB’er of door een “gewone” Nederlander voor aan aantal guldens??? Catharina Mina wordt op de lijst “Judentransport aus den Niederlanden–Lager Westerbork” geplaatst en wordt drie dagen later (09-04-1943) in Sobibor vermoord.
Symboliek van het tafelkleed
Het tafelkleed dat destijds in bewaring is gegeven, is voor Ben Lössbroek niet zomaar een tafelkleed. Voor Ben, zijn zus José, zijn broer Gerard en anderen is het tafelkleed een kostbare relikwie geworden. Op 25 mei 2018 heeft de familie Lössbroek het tafelkleed overhandigd aan het Joods Historisch Museum te Amsterdam. Hoe kon het gebeuren dat Henriëtte, Leendert en Catharina werden vermoord, en zo vele andere joden. Maar ook Sinti, Roma, homofielen, Jehova’s getuigen en politieke gevangenen. Het tafelkleed staat voor Ben Lössbroek dat wij nooit mensen mogen uitsluiten en vermoorden zoals dat in de 2e wereldoorlog is gebeurd. Het zal toch niet weer gebeuren vraagt Ben Lössbroek zich af. Hij is er wel eens bang voor, omdat discriminatie van Joden weer toeneemt. Maar ook van moslims en homofielen. De levens van de familie De Leeuw en zo vele anderen zijn op een afschuwelijke manier geëindigd. Ik heb veel gevonden en geleerd, Catharina Mina, Henriëtte en Leendert de Leeuw zijn een beetje familie van mij geworden. Ik zal hun namen blijven noemen. Wat voor Ben Lössbroek nog ontbreekt is een foto van Catharina Mina.
Op 14 juni 2017 zijn door de Stichting Stolpersteiner Oldenzaal drie struikelstenen gelegd in de Waagstraat te Oldenzaal ter nagedachtenis aan de familie De Leeuw – Rosenberg.
Martin Meijerink
