De oorlog doorstaan
Vol trots begint hij zijn verhaal over zijn opa, M.J.A.M. van Gils. Mijn opa heette ook Martin en naar hem ben ik genoemd. Opa van Gils, mijn opa die 50 jaar bij de broodheer H.P. Gelderman in de fabriek heeft gezwoegd en gesappeld en die daarvoor in 1956 een oorkonde ontving. Die oorkonde heeft hij bewaard als een kostbaar relikwie. Want opa is het geweest die ervoor heeft gewaakt dat geen van zijn kindereren, ook mijn vader niet, bij Gelderman is komen te werken.
Mijn vader, Gerrit van Gils was de oudste uit een gezin van vijf jongens en twee meisjes. Vader Gerrit geboren in 1914 ging na de lagere school aan het werk als leerling meubelmaker bij meubelmakerij Boekholt te Oldenzaal. Wanneer de oorlog uitbreekt op 10 mei 1940 is vader als militair gelegerd aan de Grebbelinie. De laatste oorlogsdagen sloegen veel militairen op de vlucht, zo ook mijn vader.
Al snel capituleert het Nederlandse leger en de soldaten keren naar huis. Vader keert naar Oldenzaal terug en pakt zijn oude werkzaamheden, het meubelmaken weer op. Nu ik terugblik op de jaren van bezetting en de jaren direct na de oorlog, constateer ik, dat ik maar weinig, eigenlijk niets, weet over die periode. Martin van Gils is geboren in de oorlog in 1943. Nu we samen terugblikken, hij is inmiddels 77 jaar, realiseert hij zich dat zowel opa als vader weinig hebben verteld over de jaren van onderdrukking en bezetting door de Duitsers. Maar hoe kwam zijn vader er dan bij om in oorlogstijd 1941 een eigen bedrijf te gaan opzetten, een meubelmakerij? Wat ik van mijn ouders en met name van mijn vader heb mee gekregen, en mijn vader van zijn vader, mijn opa, was en is nog steeds ga niet werken onder een broodheer zoals die waar opa voor heeft gewerkt. Ambitieus zijn, het zelfstandig zijn, slagvaardigheid en inzicht hebben dat heeft ertoe geleid dat van Gils meubelmakerij de oorlog heeft doorstaan en inmiddels is uitgegroeid tot dat wat ze nu zijn. Martin van Gils is al ruim 60 jaar actief in de meubelbranche. Hij begon als hulpje bij zijn vader in de meubelfabriek in de wijk Zuid Berghuizen, deze meubelfabriek was gevestigd in de houtzagerij van Bulthuis aan de Enschedesestraat. Ook runde men een meubelzaak in de Kerkstraat te Oldenzaal. Stoelen, tafels, bankstellen en divans werden aldaar verkocht. De brand in de meubelfabriek in 1964 zorgde ervoor dat er een andere koers werd ingezet. Meubelboulevard Oldenzaal een begrip in Overijssel en in de Duitse grensstreek trekt dagelijks veel klanten, die niet alleen komen om te kijken maar ook om aankopen te doen. Deze maand vieren wij samen dat Nederland 75 jaar geleden is bevrijd. Hij kijkt graag terug op het rijke arbeidzame leven dat hij heeft gehad en probeert zijn seniorendagen zo goed mogelijk in te vullen. Het is mij door de jaren heen wel duidelijk geworden dat mijn vader niets van de Duitse machtshebbers moest hebben. Hij was zeer gebelgd tegen die Oldenzalers die zich bij de NSB hadden aangesloten. Vergeven doen mensen wel, maar vergeten niet. Namen van de tweede en derde generatie NSB'ers worden genoemd, maar daar is Martin van Gils geheel wars van. Bij ons hebben na de oorlogsjaren kinderen van die kinderen bij ons in het bedrijf gewerkt. En daar was niks mis mee. Vrede en vergevingsgezindheid staat in zijn gebeden boek. Mogelijk komt dat voort uit de periode dat hij de priester opleiding volgde. Bijzonder is dat het familiebedrijf de oorlogsperiode van onderdrukking en bezetting goed heeft doorstaan.
Vrijheid is niet vanzelfsprekend.
Ook nu zien wij dat nog iedere dag, hoe Nederlandse militairen hun leven voor ons in de waagschaal leggen. Een leger dat goed is opgeleid en uitgerust. Anders dan toen mijn vader met zijn medestrijders moesten vluchten voor de Duitsers. Wij, de Van Gils, hebben de storm doorstaan, volgend jaar bestaat het bedrijf 80 jaar. Nu 2020, jaar van bezinning, vier en waardeer dat we vrij zijn en mogen blijven. Maar ook samen de kracht vinden om deze onzichtbare oorlog die nu heerst te doorstaan.
Was getekend Martin van Gils
