Gerrit Kraa
Algemeen't Kan verkeren…
De Provincie hef geald vriej-emaakt vuur een roem Taalhoes Tweante in 'n bibliotheek van Hengel. De Stichting Twentaal en de Kreenk vuur de Tweantse sproak zeent d'r slim bliej met! Op een jubileum-keaie biej 't Everloo steet 'n koppern plaatje met het opschrif: "Wel het laand van Twente kan waardeern, wil ook de sproake doarvan leern". Tweante mag zin meenderwaardigheaidscomplex non wal in de eunderste la van het kammenet leggen en beseffen da'w een prachtig programma in oons metdreangt. Het plat is gin handicap mear 't gef oons juust nen vuursproonk. 't Hef ook mear een hoar eskeald of het Nedersaksisch was dé standaard-sproake ewes vuur heel Hollaand. Toch efkes de memorie opporken: Willem van Oranje (Zwiege-Wilm; kunnigheaid van Buma?) zat zich te verbieten op de Dillenburg: breur Adolf esneuweld in Heiligerlee en de breurs Lodewijk en Hendrik idem dito biej Mook. Het toafelzilver van moo Juliana lea in de lommerd en Willem har de knippe op 't hennenhok liggen. De Spanjolen waren hear en measter, nen ramp vuur Deamter, Zutphen, Zwolle, Kaampen, Enkhuizen en Hoorn. Dizze machtige Hanzesteaden zatten economisch an 't groondhoolt. Dat netwoark nöm stiekem contact op met Willem van Oranje, via Hendrik Wessels, Rijnschipper en Van Weesembeke, gewezen roadspensionaris van Antwerpen. De geneumde plaatsen (code-naams: Venus, Juno, Pallas, Ariadne, Tryton en Pollux) zollen een huurleager financieren en dan mos Willem as eerste Deamter veroveren. Van binnenoet zollen illegalen de stadspoorten lösdoon.Het Oranje-huurleager rukten ongezeens op via Wezel en köm oeteindelijk tot an 'n Snippelingendiek. 'n Aanderen moarn steun alns oonder water: de Allerheiligenvlood van 1 november 1570 was gangs, nen nationalen ramp met 10.000 slachtoffers. De coup wör of-ebloazen, de huurtroepen gungen op hoes op an. Alva kreeg d'r loch van en knupten hier en doar wat illegalen op. Hoaste gin mens weet mear dat in 1571, in Deamter, vanoet 'n Noorderbergertoren 12 wederdopers noar 'n Breenk ebrach zeent. Twee hebt ze onthaalsd en tiene op-ehöngen. Catharina Somerhuis, 't jongste slachtoffer, zung op de braandstapel: "Myn Godt waer sall ick henegaen"; nog aait in Liedboek 1973, gezang 405. 'n Inquisiteur probeerden de leu nog oawer te halen um de nye lere of te zwearen. Dan wörden ze nit verbraand mear ontheuwd… In '72 nömmen de Watergeuzen Den Briel in, begun doarnoa in Alkmaar de victorie en alzo bleus de Raandstad 't heugste leed. De Hollaandse sproake wör dóarduur de norm, en het Nedersaksisch wör 'n dialect…. Mear as Deamter, toen in 1571, in-enömmen was, zolle viej now allemoale Algemeen Beschaafd Deamtegrs spgrekken.…
