Rijssens Museum in het bezit van een zeer bijzondere Jodenster

RIJSSEN- Tijdens mijn bezoek aan het Rijssens Museum werd ik door plaatsvervangend conservator Jan van de Maat van het museum geattendeerd op een drietal vitrines, met daarin gebruiksartikelen uit de geschiedenissen van de drie oorspronkelijke godsdiensten uit de vorige eeuw. Deze gebruiksvoorwerpen komen voort uit de geschiedenissen van de joodse godsdienst, de hervormde godsdienst en de rooms-katholieke godsdienst. Te beginnen met een artikel dat voortkomt vanuit de Joodse geschiedenis, namelijk een bijzondere Jodenster met een bijzondere achtergrond.

Bijzondere Jodenster
De Joodse bevolking moest met ingang van zondag 3 mei 1942 een 'Jodenster' dragen. De maatregel gold vanaf 6 jarige leeftijd. In de avondbladen van 29 april 1942 werd deze maatregel aangekondigd. De maatregel kon gemakkelijk gecontroleerd worden want iedere Jood had op zijn persoonsbewijs de letter "J" staan. De meer dan 500.000 sterren werden gemaakt door een van oorsprong Joodse textielfabriek uit Enschede onder leiding van een Duitse zaakwaarnemer. Voor iedere Jood waren er vier sterren, die ze vervolgens zelf moesten betalen tegen 0,04 cent per stuk. Tevens moesten er per 4 sterren een textielbon ingeleverd worden. Op de vrijdag voor zondag 3 mei had de groep rond de revolutionair-socialistische verzetskrant De Vonk in Amsterdam een gedurfde protestactie uitgevoerd, ze liet 300.000 biljetjes van de Bijenkorf dwarrelen op het Damrak waarop een Jodenster met de tekst 'Jood
en niet Jood één in strijd". Wij zouden nu het woord discriminatie hebben gebruikt.

In het begin was er veel medeleven vanuit de Nederlandse bevolking, maar toen de Duitsers niet Joodse Nederlanders arresteerden die een nagemaakte Jodenster droegen en afvoerden naar kamp Amersfoort was het snel over met de protesten. Van de originele biljetten die op 1 mei 1942 van De Bijenkorf zijn gestrooid zijn maar enkele exemplaren bekend. Een Rijssense mevrouw die in de tweede wereldoorlog in Almelo bij textielfabriek Bendien werkte heeft van haar Joodse collega het exemplaar gekregen dat nu in de vitrine van het Rijssensmuseum ligt. In het decembernummer van de Havezate Kroniek zal de heer Jan van de Maat een uitgebreid artikel schrijven over het bovengenoemde onderwerp .

Dick Tukkers