Column: De beeste van Basan

In Riessen beewt het van de koarkörgels. De Dionysiuskoarke hef een örgel van Pels, de Scheeldkoarke van Flentrop, in de Eskoarke bespölt ze een Groenewegen-örgel, in de Noorderkoarke is het een örgel van Van Eeken, in de Westerkoarke steet d'r ene van Koppejan, de Zuderkoarke hef een Witte-örgel, in de Tabernakel spölt ze op een Euler-orgel, in Sion he'j een örgel van Reil, de Hoeksteen hef een Engels Fleetwood-orgel, in De Ark he'j een Monarke-örgel, in De Open Hof steet een Van der Poel-örgel, op 'n Kraans spöalt een Proper-örgel, in de Oranjekoarke steet d'r ene van De Olde, het örgel van de Ontmoetingskoarke keump van Fama en Raadgever. Tied vuur een book oawer de Riessense koark-örgels! Ne roewe schatting van de economische waarde? Dan he'j het oawer pakweg 4 miljoen euro's. In de Schildkoarke harren ze 't eerste een koarkörgel, en dat was pas in de achtteende eeuw. Het mos 1000 leu können oawerstemmen. En de örgels van Goor en Moarkelo oawertreffen… Doarvúúr was dat de onmeugelijke taak van nen vuurzanger. Derk Masman, bevuurbeeld. Hee was de koetsier van 'n Grimboarg, en as-e op Riessen op an leup, ko'j zin gegalm van kilometers vear volgen. De schoolmeasters wörren doarumme ook aldereerst eselecteerd op de stemme. Kon-e good vuurzingen? En preakleazen? Duur de langdurige ofwezigheaid van örgels wör de kwaliteit van het zingen d'r nit better op. 'n Vuurzanger lea het heuwd in 'n nekke, leup rood an, gaf nen startbrul en doar "loeiden de stieren van Basan" d'r op lös. "Een ieder naar zijn eigen wijs". Doar köm nog biej dat-e ook de koarkensproake mos doon. Vanof de stoepe vuur 'n ingaank van de koarke. Dan wörden de wezen oetbestead an 'n heugsten bieder, of as d'r een weailaand verpacht wör, zodöanig. In thoes, achter de koffie, gung 'n domiej of pastoor biej het koarkvolk oawer de tonge. En 'n organist al net zo good. Te rap espöald, te laankzaam, te hatte, te zachte, en a-t-e zich nit an de regels van 't koarkbestuur heul, kreeg-e een skoer duur de bene. Organisten wollen nog wal ees egenwies wean. De örgelköster kreeg zin buurman op bezeuk, in 't zekenhoes. 't Zag d'r nit bes oet. "Hoe geet het?" Antwoord: "Och jea, het briesend paard moet eind'lijk sneven." Organisten doot öar woark duurgoans onzichboar. Het örgel stemmen, de versjes instuderen oet de koraalbeuker van Worp, Sanderman, Van Dijk, Bach of Asma, hetzij klungelig, hetzij professioneel – neettemin hooldt ze de lofzang goande. Mangs dwas duur het gekuierte van de leu hèn, vuur 'n dienst of as de diakens roondgoat met 'n buul. Mer jea, de weentertene van de buurvrouwe zeent allichte belangrieker as Cantate 147 van Bach…

Gerrit Kraa