Orgels in Rijssen: De Open Hof (2)

RIJSSEN - In de orgelwereld wordt met verve verschillend gedacht over orgelmuziek.

Het lijkt erop dat de partijen toch wat minder scherp tegenover elkaar staan dan voorheen. Iemand die klavarscribo speelde werd zo ongeveer letterlijk van de orgelbank geveegd door een cantor die al evenmin iets moest hebben van Jan Zwart, Feike Asma en laat staan Piet van Egmond.

Strijdpunt
Enerzijds vallen namen als Koopmans, Evan Bogerd, Evert Westra en Sietze de Vries, anderzijds Everhard Zwart, Martin Mans, Harm Hoeve en Minne Veldman, de een met meer voorkeur voor de barokmuziek, de ander in de romantischer hoek, van beiden zijn hun concerten in de coronatijd veelvuldig te vinden op internet. Een ander strijdpunt: het echte kerkorgel en het elektronicum. Dat laatste heeft overigens een indrukwekkende ontwikkeling doorgemaakt vanuit Riha, Eminent, Phillicorda, Viscount, Johannus, en wat open Hof betreft: het orgel van Van der Poel in Veenendaal. Een weldoener schonk een royaal bedrag dat aanschaf van deze Rolls Royce onder de elektronische orgels mogelijk maakte. Zo’n orgel hoeft niet (soms wekelijks) gestemd te worden, is minder gevoelig voor te hoge of te lage vochtgehaltes en temperatuurwisselingen. Van der Poel heeft studie gemaakt van wat er gebeurt in een sprekende orgelpijp en daar ingewikkelde software op losgelaten. Klavieren, pedaal en registers zijn van echt hout, fijn bespeelbaar. De grootste uitdaging van zo’n orgel zijn de luidsprekers, vooral bij het volle werk valt het geluid van veel orgels door de mand. Dat is hier niet het geval, het orgel is register voor register en als geheel geïntoneerd in het kerkgebouw zelf, vanuit allerlei invalshoeken gecontroleerd.

Hoofdorganist
Piet van Blanken (foto), administrateur bij het de ziekenhuizen in Almelo en Hengelo, is de hoofdorganist, bijgestaan door Volkert Boertjes, Hans Boensma en Jan Hillebrants. Piet speelt ietwat vanuit de romantische hoek. Psalm 42 is zijn lievelingslied, hij is als autodidact van alle ‘markten’ thuis, begeleidt uit diverse bundels - onder andere van Dick Sanderman - bespeelt ook de piano, vertelt met smaak dat bij de ingebruikneming van het orgel ‘Dit is uw orgel, Heer’, gespeeld werd, ooit een ‘topper’ uit 1970 van D.C. Lewis, ook opgenomen op het Garrels-orgel in Maasssluis, door Feike Asma.

Speelt lekker weg
Vooral bij gebruik van de combinatie van akkoorden op het ene klavier en de uitkomende stem op het andere, met al of niet het gebruik van een digitale zwelkast en tremulanten, komt het orgel het beste tot zijn recht. Maar het kan ook met gemak en vrijwel onvervormd een volle kerk aan met gebruik van het volle werk. Kortom, het speelt lekker weg, is functioneel in de eredienst en kan bij nieuwe ontwikkelingen ‘geüpdatet’ worden. Het telt 26 registers, 2 speelhulpen, twee tremulanten en een zwelkast. Een alleszins bruikbaar instrument. Trouwens, een gegeven paard…

Gerrit Kraa