Platte column: De Twentse Kiekkast
AlgemeenGea Santema hef op Facebook fragmeanten ezat oet nen video oet 1987. Dus van vuur viewndattig joar. Zee neumt ’n oorspronkelijken video “De Twentse Kiekkast”. Dat klopt: Han Haanstra, verbeunden an de schoolbegeleidingsdienst in Hengel maakten actuele video’s oawer Tweantse van-alns-en-nog-wat-items, te gebroeken in de klassen van de legere scholen. Kan wean dat het de möaite weard is um de historie van dissen video compleet te maken: De Kreenk van de Twentse Sproake had destieds verschillende kemissies. Ene vuur Tweants toneel, nog ene oawer de koarkdiensten in het plat, en nog wier ene oawer het oonderwies: de heemkundegroep, en dee leste kemissie köm op het idee um nen video te maken oawer de Tweantse cultuur.
Viej harn een stuk of wat oonderwerpen en zochen nen professionelen maker van video’s en kömmen zo terechte biej Han Haanstra, de neawe van ’n befaamden cineast Bert Haanstra van de geneumde SBD. En zo ontsteun d’r nen boeienden video met as titel “In het Twents Vedan”, met nen karakteristieken umslag van Everhard Jans. De interviews zeent van Fien Gebbink en van Han Haaanstra. “n Video wör ‘wereld’kundig emaakt op het stadhoes in Riessen, gastsprekker was doar Marga Kool.
Het is de möaite um dissen video te bekieken op You Tube, trefwoord “in het Twents verdan”, en dan krie’j “Twentse Kiekkast aflevering 54” en dan zee’j ‘t optreden van duo Mix; beelden van nen dialectcursus in Eanske, Henny Engelbertink gangs met het oetgutsen van nen mirreweenterhoorn, Henny Stamsnijder op nen home-trainer in de fietsenzaak van Bert Boom in Eanter, een gesprek met nen boer oet Ealzen in ‘n melkstal, (”vroger gunge viej noar de beeste um ze te melken, rechtevoort komt ze biej oons”), het duo Hiddink & Schreurs oet Deepm met rake liedjes, nen juf oet Oldnzel den de klasse het Tweantse Volkslied löt zingen, de dichter Ben Frey met kotte strofen as: “het leawn is krek mien ströpke, zit ook aait in ‘n knup”, vermakelijke gesprekjes op de moark in Riessen, en ne zealdzame opname van Mr. Karel Schönfeld Wichers in zin mooie optrekje in Hollands Schwarzwald. En Harm Agteresch, gangs met de presentatie van zin programma biej Radio Oost, Ben Donkelaar, vesjes van Hennik van n Scheenkn zingend met zinne doonkerbroene stemme en as oetsmijter opnames van Graads Dika en Moo woerin Dika (Joke Wanschers-Eshuis) verontwaardigd vertealt:”vroger nömme viej nen hypotheek van viefteen honderd geulden en deden ‘s nacht gen oge dichte, en oonze Jan hef nen hypotheek van honderdvieftig doezend geulden en dèn kö’j ‘s moarns ageetnt wakker krieng…” en dan heur iej daverend gelach van ne volle zale in de Hagen in Almelo. Ene van de doelstellingen was um te loaten heuren dat het Tweants nen bessen plear varianten keant. Minstens 40… Kiekt en lustert en wordt nit al te weemeudig…
Gerrit Kraa
